Ζωγραφική και Λάρισα σήμερα

Αν κάποιος διοργάνωνε μια έκθεση Ζωγραφικής ή έναν διαγωνισμό στην Λάρισα και ήθελε να επικοινωνήσει με κάποιον σύλλογο, στον οποίο και να κοινοποιήσει αυτή την πρόθεση για να βρει υποστήριξη ή συμμετοχή θα κατέληγε εύκολα σε ένα συμπέρασμα: δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ ομαδική οργάνωση, κανένας σύλλογος, καμία ομάδα ζωγράφων στην Λάρισα! Ακόμα, δεν θα βρει πολλούς ζωγράφους στην Λάρισα οι οποίοι να είναι φίλοι μεταξύ τους. Που οφείλεται όλη αυτή η διχόνοια ανάμεσα στους ζωγράφους της Λάρισας;
Το θέμα είναι πολύπλοκο. Το πιο καυτό θέμα όμως κι αυτό που έχει προκαλέσει τις περισσότερες και μεγαλύτερες τριβές, το χειρότερο θάψιμο κι ενίοτε και ξεκατίνιασμα, είναι το θέμα της τεχνικής. Οι ζωγράφοι στην Λάρισα χωρίζονται σε δύο κύρια στρατόπεδα: τους "γνήσιους" ζωγράφους οι οποίοι γνωρίζουν σχέδιο, σύνθεση και χρώμα, ζωγραφίζουν σε καμβά, λινάτσα ή χαρτί και οι "άλλοι", οι οποίοι δεν ζωγραφίζουν εξαρχής το έργο αλλά επιχρωματίζουν φωτογραφίες ή σχεδιάζουν πρώτα στον υπολογιστή, τυπώνουν και μετά επεμβαίνουν και με το πινέλο. Ανάμεσα σ'αυτά τα δύο στρατόπεδα γίνεται μεγάλη σφαγή: οι μεν "γνήσιοι" κατηγορούν τους "άλλους" οτι έχουν χαλάσει την πιάτσα, οτι έχουν ρίξει τις τιμές κι ότι κοροϊδεύουν το φιλότεχνο και όχι μόνο κοινό, αφού δεν τους ενημερώνουν οτι τα έργα δεν είναι σχεδιασμένα εξαρχής, προσπαθώντας να τα περάσουν σαν αυθεντικούς πίνακες ζωγραφικής και όχι σαν πίνακες μικτής τεχνικής. Οι δε "άλλοι" ζωγράφοι τις περισσότερες φορές αμύνονται λέγοντας πως είναι απλά άλλη μία τεχνική ή άλλες φορές αγνοούν τελείως τις κατηγορίες. Ένα άλλο στρατόπεδο που τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και φαίνεται να κερδίζει έδαφος είναι οι απόφοιτοι του Λέτσε, του Ινστιτούτου Τέχνης του Λέτσε της Ιταλίας, οι οποίοι είναι σε μία μέση κατάσταση αλλά σπάνια παίρνουν τον σεβασμό που τους αξίζει χάρις τις μικτές τεχνικές που χρησιμοποιούν και το νεαρό της ηλικίας τους.
Η μάχη έχει ενταθεί εδώ και 1-2 χρόνια, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης: οι μεν "γνήσιοι" ζωγράφοι παράγουν λιγότερα έργα αλλά σε μεγαλύτερη τιμή (και ποιότητα όπως υποστηρίζουν) ενώ οι "άλλοι" μπορούν να παράγουν περισσότερα έργα και να διαπραγματευτούν την τιμή για να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί. Βέβαια, μέσα σε όλη την ποιοτική και τεχνική διαμάχη ακούγονται και πολλές άλλες κατηγορίες όπως η έλλειψη ικανότητας για σχέδιο, η υπερσυντηρητική προσκόλληση σε παραδοσιακές μεθόδους και άλλα, αλλά και πιο προσωπικά σχόλια όσον αφορά δλδ τις φιλίες του καθενός με τοπικούς άρχοντες, την θέση σε δημόσια αξιώματα, τις συγγένειες, το ήθος του καθενός και άλλα καθόλου "πολιτισμένα".
Όλο αυτό το σύνολο των τριβών, των διαφωνιών δεν έχει επιτρέψει την δημιουργία κάποιας ομάδας καλλιτεχνών στην Λάρισα στον χώρο των εικαστικών (εξαιρείται η Φωτογραφική Λέσχη). Οι λίγες προσπάθειες δεν παρήγαγαν αποτελέσματα ιδιαίτερα και δεν πρόλαβαν καν να ξεκινήσουν, κυρίως γιατί υπήρχαν διαφωνίες ως προς τα προσόντα που θα έπρεπε να έχει ένα μέλος για να ανήκει σ'αυτή την ομάδα (πτυχίο ΑΣΚΤ, Καλλιτεχνικό Επιμελητήριο, σπουδές κλπ). Αποτέλεσμα; να μην υπάρχει ούτε μια καλλιτεχνική ομάδα ζωγράφων αλλά ούτε κι ένας χώρος (κάτι σαν art cafe) που να μπορεί να φιλοξενήσει τους καλλιτέχνες και να γίνει ένας χώρος γόνιμων συζητήσεων, όπου και να μπορεί να βρεθεί μια (μέση έστω) λύση στο θέμα. Και το μέλλον; το μέλλον φαίνεται ζοφερό: οι γκαλερί κλείνουν στην Λάρισα, οι εκθέσεις λιγοστεύουν, η Λάρισα δεν μπορεί να αντιπροσωπευτεί πουθενά ομαδικά ως πόλη με καλλιτεχνική παραγωγή, η Πολιτιστική Μεσογειάδα πρέπει να δουλέψει πολύ σκληρά για να βάλει μια τάξη και να κάνει κάτι που δεν θα δυσαρεστήσει τους μεν ή τους δε και τελικά έχουμε μια πόλη που ο δήμαρχος παλεύει να μας πείσει πως θα γίνει ο "τρίτος πόλος" αλλά στα εικαστικά δεν μπορεί να κάνει μια πολιτισμένη συζήτηση, μια πολιτισμένη ομάδα, μια πολιτισμένη μάζωξη και να τα πει. Όταν αυτοί, οι καλλιτέχνες και άνθρωποι του Πολιτισμού δεν μπορούν να βρουν την άκρη και λύση στα προβλήματα του χώρου τους, πως περιμένουν να τους σεβαστεί ο κόσμος, οι συνάδελφοι τους και τα ιδρύματα τέχνης; δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν χρειάζεται αλλαγή η κατάσταση στην Λάρισα, καλλιτεχνική και πολιτιστική επανάσταση χρειάζεται!

Η διαφαινόμενη αποτυχία της Πολιτιστικής Μεσογειάδας στην Λάρισα

Στο φύλλο της εφημερίδας «Ελευθερία», με ημερομηνία 2 Φεβρουαρίου 2010 και στο άρθρο σχετικά με τους Μεσογειακούς Αγώνες του 2013 και την αποτίμηση για την πρόοδο, τις καθυστερήσεις και τον προϋπολογισμό τους, διαβάζουμε πως «Καμία ενέργεια δεν έχει γίνει για την ενεργοποίηση των δράσεων που αφορούν στην Πολιτιστική Μεσογειάδα (πόροι, σχεδιασμός κ.λπ.)». Η φράση είναι του κου Μπιτσαξή και απευθύνεται στον Υπουργό Πολιτισμού κο Γερουλάνο και προφανώς αναφέρεται στην κατάσταση που βρίσκονται οι ετοιμασίες για τους Μεσογειακούς.

Τι μας λέει όλο αυτό; Μας λέει απλούστατα πως δεν έχει δοθεί καμία σημασία στην αξία της Πολιτιστικής Μεσογειάδας. Πως όσο κι αν φωνάζουν και προτείνουν κάποιοι διάφορα για την Μεσογειάδα, δεν ακούγονται και δεν αξιολογούνται ως σημαντικές οι προτάσεις τους. Πως το πολιτιστικό κομμάτι της Μεσογειάδας δεν έχει τον σεβασμό που του αξίζει. Κι όμως, το γεγονός πως αναφέρεται η Πολιτιστικής Μεσογειάδα ξεκάθαρα στην έκθεση του κου Μπιτσαξή σημαίνει πως αξιολογείται πως ένα κομμάτι της όλης διοργάνωσης, άρα ένας τομέας στον οποίο πρέπει να δοθεί προσοχή και σεβασμός.

Το ερώτημα λοιπόν, τώρα που ανακοινώνονται τόσο μεγάλες μειώσεις στον προϋπολογισμό των Μεσογειακών Αγώνων, παραμένει και είναι πιο ισχυρό από ποτέ: Τι σκοπεύει να κάνει ο Δήμος Λαρισαίων για την Πολιτιστική Μεσογειάδα; Υπάρχει ένα έστω στοιχειώδες σχέδιο για την Πολιτιστική Μεσογειάδα, κάποια έρευνα, κάποιος άνθρωπος που μπορεί, ξέρει και θέλει να αναλάβει την διοργάνωση και του την έχετε αναθέσει; Υπάρχει στα σχέδια του Δήμου η Πολιτιστικής Μεσογειάδα καν ή το έχει παραμελήσει και το έχει ξεχάσει; Τι θα γίνει επιτέλους με την Πολιτιστική Μεσογειάδα; Γιατί κανείς δεν μιλάει γι’αυτή την μεγάλη ευκαιρία της Λάρισας και της ευρύτερης περιοχής να προβάλει τον πολιτισμό της σε ένα μεγάλο κοινό από τόσες διαφορετικές χώρες; Έχουν συνειδητοποιήσει πόσο απαραίτητο είναι, πόσο μπορεί να ωφελήσει οικονομικά και τουριστικά την περιοχή το θέμα της Πολιτιστικής Μεσογειάδας; Ή μήπως περιμένουν τις Δημοτικές Εκλογές για να ανακοινωθεί το παραμικρό; Ή θα επιμείνουμε στις ίδιες και τις ίδιες κλασικές επιλογές, τα πασαλείμματα και τις προχειρότητες, τα φολκλορικά και τα συντηρητικά; Θα πάμε πάλι χωρίς πρόγραμμα, χωρίς προετοιμασία ετών όπως επιβάλει η σοβαρότητα της διοργάνωσης;

Και δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτές οι ερωτήσεις και η απογοήτευση απευθύνονται στον Δήμο Λαρισαίων, καθώς ο Βόλος έχει κάνει ήδη κάποιες ενέργειες σχετικά με το πολιτιστικό κομμάτι των Μεσογειακών. Μάλιστα, υπάρχει και η προοπτική να χρησιμοποιηθεί το παλιό εργοστάσιο Βαμβακουργίας στον Βόλο ως μια υπαίθρια γκαλερί των graffiti που υπάρχουν εκεί, προωθώντας έτσι μια τέχνη σύγχρονη, κοντά στην νεολαία και με ευρεία διάδοση στο εξωτερικό. Και σε αυτό το κομμάτι θα μπορούσε η Λάρισα να παίξει σημαντικό ρόλο και να κάνει κάτι παρόμοιο στην πόλη μας (υπάρχουν χώροι για κάτι τέτοιο), αλλά μέχρι στιγμής δεν γίνεται τίποτα. Και το πιο λυπητερό είναι πως όσα ερωτήματα κι αν απευθύνουμε δημόσια στον Δήμο Λαρισαίων δεν θα πάρουμε απάντηση. Το ίδιο δυστυχώς ισχύει και για την πρόεδρο του Πολιτιστικού του Δήμου, την κα Ζιαζιά Σουφλιά, κάτι το οποίο βάζει σε σκέψεις πολλούς Λαρισαίους καλλιτέχνες και ανθρώπους του πολιτισμού σχετικά με το πόσο σοβαρά ή μη παίρνουν κάποιοι άνθρωποι την προοπτική να διοργανώσουν κάτι αξιόλογο για την Πολιτιστική Μεσογειάδα και το αν πρέπει να απευθυνθούν στον Βόλο για κάτι τέτοιο!

Γιατί κανείς δεν μιλάει για το θέμα της Πολιτιστικής Μεσογειάδας; Τι περιμένουν και δεν ακούνε τις φωνές που εδώ και καιρό προτείνουν λύσεις για το θέμα; Τέτοια αδράνεια προκαλεί σκέψεις πως το θέμα θα «θαφτεί» μέχρι και τις δημοτικές εκλογές προκειμένου να μην περιληφθεί στην προεκλογική διαδικασία. Και είναι πραγματικά απαράδεκτο να βάζουμε θέματα όπως ο πολιτισμός στην προεκλογική ατζέντα, αλλά φοβάμαι πως δεν υπάρχει κανένα ηθικό πρόβλημα πλέον στο μυαλό κάποιων. Γιατί κανείς δεν σχολιάζει το θέμα; Υπάρχει περίπτωση να μην υπάρχει θέληση να διοργανωθεί κάτι αξιόλογο ή να αφεθεί τελείως το θέμα στα χέρια του Βόλου, ο οποίος και στο κάτω κάτω είναι η κύρια πόλη διοργάνωσης, με την Λάρισα σε δευτερεύοντα ρόλο;

Λύσεις υπάρχουν. Και άνθρωποι να βοηθήσουν υπάρχουν. Το χρήμα δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα. Το θέμα ήταν, είναι και θα είναι αν και κατά πόσο υπάρχει θέληση να γίνει κάτι πολιτιστικά σοβαρό και να υπάρχει αρκετός χρόνος για να γίνει! Υπάρχουν αυτή την στιγμή στην Λάρισα φορείς, σωματεία, λέσχες, ιδιώτες και ομάδες που μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν στην διοργάνωση μιας εξαιρετικά πετυχημένης Πολιτιστικής Μεσογειάδας που μπορεί να προβάλει τον λαϊκό μας πολιτισμό, την σύγχρονη δημιουργία και τους δημιουργούς σε όλη την Μεσόγειο και την Ευρώπη. Και μάλιστα σε πολλούς τομείς, όπως οι εικαστικές τέχνες, η μουσική, ο χορός, η λογοτεχνία, όλες σχεδόν οι πλευρές του πολιτισμού. Γιατί ο Δήμος δεν δίνει σημασία στις ομάδες αυτές και το έργο που έχουν παράγει και αυτό που δείχνουν να θέλουν να παράγουν; Γιατί δεν προχωρά σε μια συνάντηση με αυτούς τους φορείς ώστε να ακούσει τις προτάσεις τους, να μάθει την δυναμική τους, να δει τις δυνατότητες σε ανθρώπινο δυναμικό και χώρους και να προχωρήσει σε μια συνεργασία ουσίας; Φυσικά, όλο αυτό θα πρέπει να γίνει ουσιαστικά και όχι με το ένα μάτι στις δημοτικές εκλογές και τις πόζες δίπλα σε πολιτιστικούς φορείς που θα φαντάζουν ωραίες κρεμασμένες στα προεκλογικά γραφεία. Μπορεί να ξεκινήσει μια συνεργασία η οποία δεν θα χρειαστεί κάποιο ιδιαίτερο χρηματικό κόστος αφού οι περισσότεροι το κάνουν για το πάθος τους (χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι έχουν το δικαίωμα να εκμεταλλευτούν την καλή τους πρόθεση!), δεν θα είναι κομματικοποιημένη, θα έχει ως στόχο την προβολή του ντόπιου και όχι μόνο πολιτιστικού κεφαλαίου και θα ενισχύσει τον τουρισμό στην ευρύτερη περιοχή μας, δίνοντας την ευκαιρία για την γένεση του πολιτιστικού τουρισμού ο οποίος μπορεί να συνδυαστεί με άλλες τουριστικές μορφές όπως ο θαλάσσιος, ο ορειβατικός και ο αγροτουρισμός.

Δικαιολογίες, δυστυχώς για μερικούς, δεν υπάρχουν για την ενδεχόμενη αποτυχία της Πολιτιστικής Μεσογειάδας. Μπορεί τα προβλήματα διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα να είναι πολλά και μεγάλα, αλλά αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως πρέπει ή πως μπορούμε να παραμελούμε τον πολιτισμό και τον σχεδιασμό της πολιτιστικής εξέλιξης και προβολής της χώρας μας γενικά και της περιοχής μας ειδικότερα. Επιβάλλεται πλέον κάποιοι, ειδικά αυτοί με την εξουσία στα χέρια τους, να πάρουν τις αποφάσεις που χρειάζεται και να ξεκινήσουν κάποιες απαραίτητες ενέργειες για να γίνει μια Πολιτιστική Μεσογειάδα πραγματικά αξιόλογη. Γιατί υπάρχει και χρόνος και τρόπος και άνθρωποι να βοηθήσουν. Αλλά συνεχίζουμε να χρειαζόμαστε πολιτική βούληση και θέληση!

(το κείμενο το δημοσίευσα πρώτη φορά στο Artfools.gr)

Ακούει κανείς τον Ξηρομερίτη;;;;

Στο φύλλο της 12^ης Δεκεμβρίου 2009 της εφημερίδας «Ελευθερία», διαβάζουμε ένα άρθρο – παρέμβαση του κου Μάριου Ξηρομερίτη, του προέδρου του ΔΣ της Δημοτικής Πινακοθήκης – Μουσείου Γ.Ι. Κατσίγρα σχετικά με την Πινακοθήκη και τους Μεσογειακούς του 2013. Και στην παρέμβαση αυτή, αναφέρει πολλά κι ενδιαφέροντα: αναφέρεται στους «κρυμμένους» θησαυρούς της Πινακοθήκης, το θέμα της επίσκεψης Υπουργού Πολιτισμού στην Πινακοθήκη, τη χρηματοδότηση της και την προοπτική της Πολιτιστικής Μεσογειάδας. Προσωπικά, θεωρώ πως δύο είναι τα σημαντικότερα από αυτά τα θέματα: οι «κρυμμένοι» θησαυροί της Πινακοθήκης και το θέμα της Πολιτιστικής Μεσογειάδας. Γι’αυτά τα δύο ακριβώς απορώ αν τον ακούει κανείς…

Όταν λέμε «κρυμμένους» θησαυρούς της Πινακοθήκης, εννοούμε έργα τέχνης τα οποία δεν τα βλέπει το κοινό αλλά υπάρχουν στις αποθήκες της! Έργα μερικών από τους μεγαλύτερους νεοέλληνες καλλιτέχνες, όπως του Μόραλη, του Αστεριάδη, του Παρθένη κλπ. Έργα, τα οποία είναι πολύτιμα στην σύγχρονη ελληνική τέχνη και πολύτιμα για τον εκπαιδευτικό τους ρόλο στην αισθητική εκπαίδευση του κοινού σήμερα. Έργα τα οποία απλά μαζεύουν σκόνη στην Πινακοθήκη, έργα που δεν επιτελούν τον σκοπό τους, την επαφή με το κοινό και έργα που αποτελούν ένα καλλιτεχνικό κεφάλαιο για την Λάρισα και όλη την Ελλάδα! Προφανώς, αυτό το απόθεμα έργων τέχνης επιβαρύνθηκε και από την «απορρόφηση» του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, των οποίων τα έργα επίσης είναι σε αποθήκες και δεν τα βλέπουμε. Μαζί με όλα αυτά, πρέπει να προσθέσουμε και μια άλλη ανεκμετάλλευτη «αποθήκη» έργων τέχνης στην Λάρισα: το Χατζηγιάννειο, το οποίο μέχρι και πριν ένα χρόνο σχεδόν, αντί για λεφτά, ζητούσε από τον κάθε καλλιτέχνη που χρησιμοποιούσε τον χώρο του για έκθεση, ένα έργο του ως δωρεά. Και αυτά τα έργα μένουν κάπου αποθηκευμένα, αχρησιμοποίητα και παραμελημένα, εκτός αν πιστέψουμε κάποιες κακές γλώσσες που λένε πως τα έργα αυτά κοσμούν προσωπικούς χώρους διαφόρων στην Λάρισα. Ο κος Ξηρομερίτης, αντί να σιωπήσει για τα έργα τέχνης που παραμένουν στις αποθήκες, αναδεικνύει το θέμα και τονίζει το γεγονός πως αυτός είναι ένας θησαυρός για την τέχνη στην Ελλάδα, ένας θησαυρός που δεν του αξίζει αυτή η τύχη και γι’αυτό του αξίζουν πολλά συγχαρητήρια! Δεν μπορώ να ξέρω τι κατά βάθος υπονοεί ο κος Ξηρομερίτης, αλλά οι αναφορές του για το μέγεθος και τους χώρους της Πινακοθήκης πρέπει να μας βάλουν σε σκέψεις σχετικά είτε με επέκταση της Πινακοθήκης (πράγμα μάλλον δύσκολο) είτε με την επανέναρξη λειτουργίας του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, σε έναν νέο χώρο, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, με σοβαρή επιστημονική στελέχωση και με τον σεβασμό που του αξίζει. Είναι κρίμα κι άδικο να έχουμε μια πόλη που θέλει να αναδειχθεί στην ελληνική περιφέρεια και να έχει ένα καλλιτεχνικό απόθεμα το οποίο βρίσκεται στις αποθήκες και δεν εκτίθεται στο κοινό! Μια αίσθηση του κέρδους και του μεγέθους όλων αυτών των έργων μας δίνει η Βιβλιοθήκη της Πινακοθήκης, με χιλιάδες βιβλία από την συλλογή του κου Κατσίγρα, τα οποία επίσης ήταν στην αποθήκη αλλά τώρα πια αποτελούν μια σημαντική καλλιτεχνική βιβλιοθήκη, με λευκώματα, μελέτες, περιοδικά και άλλα. Ας σκεφτούμε μόνο τι θα μπορούσαμε να κάνουμε με τα έργα που είναι στις αποθήκες της Πινακοθήκης!

Και όλα αυτά, με ορίζοντα το σημαντικότερο γεγονός για την ευρύτερη περιοχή στα επόμενα χρόνια, τους Μεσογειακούς Αγώνες του 2013. Ο κος Ξηρομερίτης (κι αυτό είναι προς τιμήν του) είναι από τους ελάχιστους που μιλούν για την Πολιτιστική Μεσογειάδα, η οποία εντάσσεται στους Μεσογειακούς Αγώνες. Εδώ και πάνω από έναν χρόνο, σε κάθε ευκαιρία, ο κος Ξηρομερίτης αναφέρεται στην θέληση και την άτυπη προετοιμασία της Πινακοθήκης για την Πολιτιστική Μεσογειάδα, τον κύριο ρόλο που μπορεί να έχει αυτή και πως πρέπει και μπορεί να είναι η ναυαρχίδα της πολιτιστικής μας προβολής και τουρισμού. Τον ακούει κανείς; Του απαντάει κανείς από τον Δήμο; Ο κος Δήμαρχος μήπως μπορεί να τοποθετηθεί ή έχει σημαντικότερα πράγματα να κάνει; Η κα Ζιαζιά – Σουφλιά, επικεφαλής του Πολιτιστικού Οργανισμού έχει να δηλώσει κάτι, ειδικά μιας και κάποτε ήταν επικεφαλής του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, έστω κι αν τώρα υποστηρίζει την επιστροφή στην Παράδοση ως πολιτιστική μας πολιτική; Ακούει κανείς τον κο Ξηρομερίτη ο οποίος εδώ και καιρό επισημαίνει την σπουδαιότητα του σχεδιασμού πολιτιστικών δράσεων για την Μεσογειάδα, όταν μας λέει πως η Πινακοθήκη μπορεί και πρέπει να μπει επικεφαλής; Όλα αυτά τα λέει από τώρα, επειδή γνωρίζει πολύ καλά πως αυτά δεν μπορούν να γίνουν την τελευταία στιγμή ή πρόχειρα, γνωρίζει πως θέλουν τον χρόνο τους και πολλή προσπάθεια. Και μια στοιχειώδη έστω στήριξη από την Δημοτική Αρχή, όποια κι αν είναι αυτή. Και φυσικά, απαιτείται και μια σύμπνοια προς αυτό τον σκοπό, προκειμένου να γίνει το καλύτερο δυνατό για την Λάρισα και την Ελλάδα. Δεν δικαιολογείται αδράνεια στο θέμα της Πολιτιστικής Μεσογειάδας από την στιγμή που υπάρχουν φωνές που τονίζουν την αναγκαιότητα προετοιμασίας. Και στο κάτω κάτω, πρέπει να δούμε τι Μεσογειακούς Αγώνες θέλουμε, κάτι που αναρωτήθηκε κάποια πολιτική παράταξη στην Λάρισα σε ημερίδα της (και μπράβο της): αν μας νοιάζει να προβάλουμε τον (ακριβό) καφέ μας, τα τσιπουράδικα μας και να δείξουμε φολκλορικά σχήματα με παραδοσιακά χορευτικά μόνο, τότε δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι. Αν όμως θέλουμε να κερδίσουμε τους τουρίστες που θα έρθουν (ακόμα κι αν είναι λίγοι), αν θέλουμε να δείξουμε πως η περιοχή μπορεί να συνδυάσει τον Αθλητισμό με τον Πολιτισμό (στον οποίο συνδυασμό βασίζεται και το δίπολο Αγώνες – Πολιτιστική Μεσογειάδα), αν θέλουμε να λειτουργήσουμε στα πρότυπα άλλων πόλεων που είδαν ως ευκαιρία τέτοιες διοργανώσεις για να προβάλλουν την πολιτιστική τους παραγωγή, παράδοση και το καλλιτεχνικό τους μέλλον, τότε ως Λάρισα έχουμε την υποχρέωση να ακούσουμε τον κο Ξηρομερίτη και να δούμε σοβαρά το ενδεχόμενο της προετοιμασίας για την Πολιτιστική Μεσογειάδα! Δεν χωράνε δικαιολογίες, ούτε οικονομικές ούτε άλλης φύσεως: αν υπάρχει η βούληση και το ενδιαφέρον, μπορεί να γίνει η κατάλληλη προετοιμασία και να γίνουν πολλά κι ενδιαφέροντα πράγματα. Πράγματα που θα βάλουν την Λάρισα στον πολιτιστικό χάρτη της Μεσογείου ως ένα κέντρο πολιτισμού και τέχνης, πέρα από την αθλητική της υποδομή.

Ας ανοίξουν κάποιοι τα μάτια τους και ας δούνε ότι δεν χρειαζόμαστε μόνο γήπεδα και ταβέρνες για την Μεσογειάδα. Ας ακούσουν έναν άνθρωπο που εδώ και καιρό θέλει να τραβήξει την προσοχή και παράγει έργο, δείχνοντας την δυναμική και τις δυνατότητες της Πινακοθήκης μας. Κι αν δεν υπάρχει η κατάλληλη κεντρική στήριξη, ας υπάρξει μια τοπική προσπάθεια να αναδείξουμε την Πινακοθήκη, να την αξιοποιήσουμε όσο μπορούμε και όλα θα έρθουν από εκεί και πέρα. Η θέληση όμως είναι αυτό που χρειάζεται πρώτα.

αναδημοσίευση από άρθρο μου στο Artfools.gr

Η παγίδα της Παράδοσης

Δεν χρειάζεται να κυκλοφορήσει κανείς πολύ καιρό στην Λάρισα για να καταλάβει ένα πολύ απλό πράγμα όσον αφορά τα πολιτιστικά της: είναι με το ένα πόδι στο παρελθόν και την Παράδοση και με το άλλο στη σύγχρονη εποχή. Υπάρχει μια λατρεία της Παράδοσης η οποία πρόσφατα μάλιστα υιοθετήθηκε και απο την υπεύθυνη του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Λάρισας, η κα Ζιαζιά. Αλλά για ποια Παράδοση μιλάμε;

Όταν αναφερόμαστε στην Παράδοση, μιλάμε για ένα σύνολο πραγμάτων που είναι εξίσουδύσκολο να οριστεί λεπτομερώς όπως η λέξη "Πολιτισμός". Αν επιχειρήσουμε ένα πρόχειρο ορισμό θα πρέπει να πούμε πως Παράδοση ονομάζουμε το σύνολο των εθιμικών, προφορικών, θρησκευτικών, διατροφικών και άλλων πρακτικών που αντλούν την προέλευση και αξία τους απο το παρελθόν μας. Χρονικό όριο δεν υπάρχει σαφές: λέμε πως γιορτάζουμε το "Διονυσιακό Καρναβάλι", σεβόμαστε τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας, τιμάμε με εορτασμούς την Επανάσταση του 1821 αλλά γιορτάζουμε παραδοσιακά και την Πρωτομαγιά (όχι με την εργατική της έννοια).  Σε όλες αυτές τις πρακτικές όμως που περιλαμβάνει η Παράδοση εντάσονται πολύ τομείς της ζωής μας, απο τις πιο καθημερινές μέχρι τις πιο σπάνιες και μεγάλες: διατροφή, ενδυμασία,έθιμα γάμου/αρραβώνα/βάφτισης/θανάτου, αρχιτεκτονική, αργυροχρυσοχοΐα, χορός, ζωγραφική και άλλα πολλά.

Ωστόσο, η Παράδοση σήμερα παρουσιάζεται λειψή:

- Οι δήθεν πολιτιστικοί σύλλογοι που ουσιαστικά είναι μόνο χορευτικά τμήματα παρουσιάζουν μια διαστρεβλωμένη εικόνα για την Παράδοση, πως δηλαδή Παράδοση είναι μόνο ο χορός και ίσως οι ενδυμασίες. Δεν ισχυρίζομαι πως προπαγανδίζουν κάτι τέτοιο. Αρκεί όμως η διδασκαλία ενός μόνο μέρους της Παράδοσης για να υποβαθμίσουν τα υπόλοιπα. Δεν αποτελεί δικαιολογία το οτι η Παράδοση μας είναι τεράστια και δεν προλαβαίνεται, άλλο πράγμα να μην μπορείς να διδάσκεις πολύπλευρα την Παράδοση κι άλλο να διδάσκεις ένα μέρος μόνο.

- Η Πολιτεία με το σχολείο ή τις εκδηλώσεις που διοργανώνει δίνει υπερβολικό βάρος στο χορευτικό κομμάτι της Παράδοσης, αμελώντας όλες τις άλλες πλευρές. Με τον τρόπο αυτό βέβαια η Πολιτεία μπορεί και οργανώνει ωραία πανηγύρια με προεκλογική χροιά. Αν δε μάλιστα μοιράσει και λίγο κρασί παραπάνω ή κανένα λουκάνικο, τότε εφαρμόζει τέλεια το "Αρτος και Θεάματα" που μοιράζει άπλετα προκειμένου να ξαναψηφιστεί. Με λίγα λόγια, οι παραδοσιακές εκδηλώσεις είναι ουσιαστικά προεκλογικές εκδηλώσεις, προκειμένου να εξευμενίσουν ή να αποπροσανατολίσουν τον κόσμο με άφθονη ρετσίνα και γλέντι. Επιπλέον, με αυτό τον τρόπο προσεγγίζεται πιο εύκολα και ο μεγαλύτερος σε ηλικία πληθυσμός που στηρίζει Δημοτικές Αρχές σαν την δική μας στην Λάρισα. Άρα όλα είναι καλά, χοροί και πανηγύρια να υπάρχουν και καλά είμαστε. Ας μην ξεχνάμε πως μπαίνουμε σε μια μεγάλη προεκλογική περίοδο εξάλλου και τέτοια πανηγύρια ενισχύουν τα προφίλ των πολιτικάντηδων καρεκλοκένταυρων. Μπορούμε όλοι μας να καταλάβουμε πως δεν είναι καθόλου λαοφιλές και εκλογικά προσοδοφόρο να διδάσκεται η νεολαία μας πως χτίζανε τα σπίτια τους οι πρόγονοι μας, πως ντυνότανε και γιατί, τι εμπόριο και οικονομία είχανε, τι ζωγραφική και τι τέχνη γενικά. Εκεί βλέπετε δεν έχει "άρτο και θεάματα"

Η Παράδοση σήμερα είναι κουτσουρεμένη και λειψή. Εμφανίζεται μόνο όταν υπάρχουν συγκεκριμένοι σκοποί και τις περισσότερες φορές είναι τόσο έντονη η παρουσία της που παρεμποδίζεται η σύγχρονη δημιουργία. Η Παράδοση είναι μέρος της Ιστορίας ενός λαού. Το ίδιο όμως και το μέλλον του, το οποίο θα είναι στεγνό απο δημιουργία και πολιτισμό αν συνεχίσουμε να ζούμε μόνο με την Παράδοση. Ωστόσο, μια σωστή διδασκαλία της Παράδοσης θα ήταν πολύ πιο δημιουργική και θα δίδασκε πως μέρος της καλλιτεχνικής και δημιουργικής διαδικασίας είναι η εξέλιξη, η συνεχής δημιουργία κι όχι η επανάληψη κλασικών και παραδοσιακών θεσμών και πρακτικών. Η σωστή διδασκαλία της Παράδοσης και η αύξηση της σύγχρονης δημιουργίας είναι εφικτή και δεν υποτιμά την Παράδοση: αντίθετα, την διαδίδει με σωστούς όρους και δεν δημιουργεί αρνητικές αντιδράσεις. Δεν θα χάσουμε την Παράδοση μας αν την διδάσκουμε με λιγότερα πανηγύρια και περισσότερη θεωρητική γνώση, αντίθετα, με την υπερβολική προβολή του χορού θα την ανακυρήξουμε μονόπλευρη και λειψή και κάποια στιγμή θα χαθεί. 

Όμως, όσο περισσότερα πανηγύρια έχουμε τόσο πιο πολύ θα βολεύονται οι τοπικοί κι εθνικοί μας άρχοντες...

Artfools Crazy Creations: Επανάσταση με φαντασία!

Το online περιοδικό Τέχνης και Πολιτισμού έχει προκηρύξει έναν διαγωνισμό δημιουργίας. Αυτή είναι η προκήρυξη του:

Κακά τα ψέματα, η Ελλάδα και η νεολαία στην Ελλάδα δεν θα είναι ίδια μετά τον τελευταίο Δεκέμβριο. Με αφορμή τον θάνατο του Gregory, στις 6 Δεκεμβρίου, είδαμε κάθε λογής αντιδράσεις από πολλά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας αλλά με την νεολαία όπως πάντα να ηγείται και να διαδηλώνει την αντίδραση και την αντίθεση της με όλα όσα την ενοχλούν, πέρα από κόμματα και πολιτικές. Αυτή η αντίδραση εκφράστηκε με πολλούς τρόπους, άλλους σοβαρούς, άλλους κωμικούς, πάντα με ουσία και φαντασία όμως. Με το διαγωνισμό Artfools Crazy Creations θέλουμε να δώσουμε την ευκαιρία στους νέους να εκφραστούν μέσα από την δημιουργία, την Τέχνη, μια από τις πιο επαναστατικές πράξεις του ανθρώπου! Διαβάστε περισσότερα για το Διαγωνισμό!!

Σκοπός είναι να εκφραστεί όλο αυτό το συναίσθημα της εξέγερσης και της αλλαγής σε έργα τέχνης, να βρεθεί έτσι ένας υγιής τρόπος έκφρασης όλων αυτών των συναισθημάτων που έχουν δημιουργηθεί τον τελευταίο καιρό και να καταγραφεί αυτή η κοινωνική αλλαγή στα έργα των νέων, των ανθρώπων που την πραγματοποιούν και για χάρη των οποίων γίνεται. Βασισμένοι στις αντιδράσεις και τις εκφράσεις που ήδη έχουμε δει, ο διαγωνισμός Artfools Crazy Creations ζητάει λοιπόν από τους νέους της Λάρισας, άνω των 13 ετών, να αποτυπώσουν την γνώμη τους, το μήνυμα τους, την εντύπωση που έχουν σχηματίσει για τα τελευταία γεγονότα, τον λόγο τους γενικά και να μας το στείλουν. Κι επειδή αρκετούς περιορισμούς έχει δεχτεί η νέα γενιά, στο Artfools δεν έχουμε κανένα περιορισμό, κάθε τεχνική είναι καλοδεχούμενη: ζωγραφική, σκίτσο, graffiti, κόμιξ, animation, φωτογραφία, αρκεί το τελικό αποτέλεσμα να έχει μέγεθος από 20×30cm μέχρι 35×50cm. Αν πρόκειται για έργο μέσω υπολογιστή, πρέπει να έχει ελάχιστη ανάλυση 300dpi σε ελάχιστο μέγεθος 20×30cm, δεδομένου οτι τα έργα θα εκτυπωθούν.

Συμπληρώστε και στείλτε μας λοιπόν την αίτηση συμμετοχής και είτε στείλτε το έργο:

με email στο sophie.crazycreations (at) gmail.com

είτε στείλτε το ταχυδρομικά στο κ. Α. Σδράλλη Νικ. Φωκά 15 Τ.Κ. 41335 Λάρισα, μέχρι 28 Φεβρουαρίου.

Το artfools θα διοργανώσει έκθεση σε κεντρικό χώρο της Λάρισας και θα βραβεύσει τα καλύτερα. Επίσης θα καταβληθεί προσπάθεια να κυκλοφορήσουν σε ειδικό έντυπο που θα διατεθεί δωρεάν σε περιορισμένα αντίτυπα.

Υπεύθυνοι του Διαγωνισμού είναι οι συνεργάτες μας

Σοφία Αλεξοπούλου sophie.crazycreations (at) gmail.com και,

Δημήτρης Αμβράζης dimitrisamvrazis (at) hotmail.com

Ειλικρινά πιστεύω πως αξίζει τον κόπο. Βαρέθηκα να ακούω τον κάθε ένα να μιλάει υποτιμητικά για μια γενιά που τώρα ετοιμάζεται να δημιουργήσει και μάλιστα σε μια Ελλάδα που κάποιοι την κάνανε ένα χάλι και μισό. Δεν με ενδιαφέρει ποιοι το κάνανε, εμένα με νοιάζει αυτό να αλλάξει. Και πλέον οι μόνοι που μπορούν να κάνουν κάτι είναι οι νέοι. Κι όσο κι αν προσπάθησαν κάποιοι, οι νέοι μπορούν να μιλήσουν και να εκφραστούν και να δημιουργήσουν. Και θα το κάνουν. 

Η Δημοτική Πινακοθήκη βγαίνει μπροστά

Τον τελευταίο καιρό μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε πως η Δημοτική Πινακοθήκη - Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα δραστηριοποιείται έντονα, γίνεται πιο εξωστρεφής και έχει ξεκινήσει μια διαδικασία διαλόγου με τον κόσμο της Λάρισας, φιλότεχνο και μη. Μερικές απο αυτές τις κινήσεις είναι:

• Η δημιουργία αρχείου λαρισαίων καλλιτεχνών. Μέσα απο ανακοινώσεις στον τοπικό Τύπο, η Δημοτικη Πινακοθήκη έχει ζητήσει επανειλημμένα να στείλουνε έργα τους  όσοι ασχολούνται με τα εικαστικά, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα αρχείο με τους καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στην Λάρισα αλλά και με δείγμα δουλειάς τους.
• Ξεκίνησε ευρύ διάλογο με τους καλλιτέχνες που στείλανε δουλειά της για την δημιουργία αυτού του αρχείου. Μάλιστα, το δημόσιο αυτό κάλεσμα δεν είχε περιορισμούς ανάμεσα σε αποφοίτους Καλών Τεχνών και μη καθώς δεχότανε και έργα αυτοδίδακτων.
• Έργα που δημιουργηθήκανε στο Ελεύθερο Εργαστήριο απο τα παιδιά, τους ενήλικες αλλά και τους καθηγητές του πήγανε σε διάφορες υπηρεσίες και κτίρια του Δήμου Λάρισας.
• Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων απο την γέννηση του μεγάλου λογοτέχνη Μ. Καραγάτση, η Πινακοθήκη απηύθηνε κάλεσμα σε καλλιτέχνες να φιλοτεχνήσουνε έργα εμπνευσμένα απο το έργο του. Στον κάθε ζωγράφο (νομιζω μόνο ζωγράφοι μπορούσανε να συμμετέχουνε) δόθηκε ένα απόσπασμα κάποιου κειμένου και κάποια άλλα στοιχεία ώστε με αυτά να δουλέψουνε ένα έργο σχετικά με τον μεγάλο λογοτέχνη. Την Κυριακή 14 Δεκεμβρίου, 11 το πρωι, σε ειδική εκδήλωση στο αμφιθέατρο της Πινακοθήκης θα παρουσιαστούνε τα έργα.
• Η ιστορικός Τέχνης Μαρίνα Μπλιάτσιου έφτιαξε και παρουσιάζει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά δημοτικού, ένα πρόγραμμα που φέρνει τα παιδιά σε επαφή με την τέχνη, τους δημιουργούς της αλλα και έργα της ίδιας της Πινακοθήκης
• Φέτος ο χριστουγεννιάτικος στολισμός της πόλης είναι διαφορετικός απο τις άλλες χρονιές: τα παιδιά και οι καθηγητές απο το Ελεύθερο Εργαστήριο φτιάξανε 15 μεγάλα αστέρια τα οποία τοποθετήθηκαν στον πεζόδρομο της Κούμα και σχηματίζουνε την Βροχή των Αστεριών, μια ενδιαφέρουσα παρέμβαση στο κέντρο της πόλης και ανάμεσα σε υπερβολικά πολλά και κακόγουστα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια. 

Η Πινακοθήκη πλέον κάνει κινήσεις έξω απο το κτίριο της, βγαίνει στον κόσμο και ουσιαστικά πάει να βρει το κοινό αντι να περιμένει να έρθει το κοινό να την γνωρίσει. Και μια τέτοια κίνηση δεν μπορούμε παρά να την χειροκροτήσουμε όλοι! Ανεξάρτητα απο την ποιότητα των έργων που εμφανίζονται και δημιουργούνται γι'αυτές τις δραστηριότητες, η κίνηση της Πινακοθήκης, μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να φέρει: ένα αρχείο - καλλιτεχνικό πανόραμα μπορεί να αποτελέσει μια παρακαταθήκη για την Λάρισα και μια άψογη αφορμή για συζήτηση αλλά και πολιτιστικό τουρισμό με κατάλληλες πρωτοβουλίες απο πλευρά της Πολιτείας, ειδικά ενόψει Μεσογειακών και Πολιτιστικής Μεσογειάδας, μια τέχνη (λογοτεχνία) κι ένας μεγάλος χαρακτήρας της (Καραγάτσης) γίνονται η αφορμή για νέες μορφές τέχνης (ζωγραφική) κι ερμηνείας απο μια νεότερη γενιά, πλέο υπάρχει εκπαιδευτικό πρόγραμμα και μάλιστα πολύ επιτυχημένο αφού το αγκαλιάσανε ήδη πόλλά σχολεία και εκπαιδευτικοί. 

Ακόμα, σε συνέντευξη του ο κος Ξηρομερίτης μας ενημέρωσε για δυο ακόμα πρωτοβουλίες της Πινακοθήκης: θα τοποθετηθούνε ταμπέλες με τις ονομασίες των πινάκων στην με την μέθοδο Braille (μεθοδος αναγνωσης απο άτομα με μειωμένη ή καθόλου όραση) και η Πινακοθήκη θα πάρει πιστοποίηση ISO. Με αυτές τις προσθήκες και με δεδομένη την προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ βλέπουμε λοιπόν πόσο μεγάλο ειναι πια το άνοιγμα της Πινακοθήκης σε όλους, είτε έχουνε ιδιαιτερότητες στην πρόσβαση και την εμπειρία της τέχνης, είτε όχι.

Λυθηκανε όλα τα προβλήματα της Πινακοθηκης με αυτά; όχι, φυσικά και όχι. Αλλα η Πινακοθήκη πλέον αναλαμβάνει τον ρόλο που της αρμόζει κατα την γνώμη μου. Είναι πλέον η ναυαρχίδα του πολιτισμού στην Λάρισα, ξεπέρασε τις προσδοκίες και το παρελθόν και μας δείχνει πως μπορεί να λειτουργήσει πολυδιάστατα, για πολλές ηλικίες και σε πολλά διαφορετικά μέρη, ακόμα κι έξω απο το κτίριο της. Και όλα αυτά δεν μπορεί παρά να μας κάνουνε αισιόδοξους (και λίγο ανυπόμονους ίσως) για το μέλλον!

Playfields 2, Βασίλης Σινόπουλος

Η έκθεση του Βασίλη Σινόπουλου στο Playhouse (Παναγούλη και Πρωτοπαπαδάκη) μπορεί να ξεκίνησε την Παρασκευη, αλλά η προετοιμασία ξεκίνησε αρκετό καιρό πριν. Και μάλιστα υποδειγματικά, όπως υποδειγματικό είναι και το στησιμο της έκθεσης της ίδιας. Η Μάρθα Αρταπυρίδου και ο Βασίλης Σινόπουλος κάνουνε κάτι παραπάνω απο μια απλή έκθεση ζωγραφικής: διδάσκουνε πως διοργανώνεται μια επιτυχημένη και πραγματικά ενδιαφέρουσα έκθεση και δίνουνε την ευκαιρία σε πολλούς να μάθουνε πως οργανώνεται στον 21ο αιώνα μια πολιτιστική εκδήλωση. Ορίστε μερικές απλοποιημένες οδηγίες:

1. Η έκθεση γίνεται σε ένα απο τα πιο κεντρικά σημεία της πόλης!

Χιλιάδες λαρισαίοι περνάνε απο το σημείο. H έκθεση δλδ και η τέχνη κατ'επέκτασιν, είναι δίπλα τους, δεν χρειάζεται ούτε να ξοδέψουνε ώρα για να πάνε να την δούνε, ούτε να ψάξουνε που βρίσκεται το κτίριο. Αντ'αυτού, αντί να περιμένουνε τον κόσμο να έρθει να δει την έκθεση, ο καλλιτέχνης και η δουλειά του βγαίνει απο μια αίθουσα τέχνης (με την στενή έννοια) και βρίσκεται δίπλα στην αγορά όπου ο καθένας μπορεί να πεταχτεί έστω δυο λεπτά να δει τα έργα. Και ειδικά σε μια πόλη όπου ο κόσμος ειναι (το λιγότερο) διστακτικός με την Τέχνη, είναι μεγάλο το ρίσκο να πάει κάποιος μακριά απο το κέντρο των δραστηριοτήτων του για να δει μια έκθεση που πολυ πιθανόν να τον απογοητεύσει.

2. Playhouse is the next big thing!

Αναμφισβήτητα το Playhouse είναι απο τα πιο πετυχημένα καφέ της πόλης πλέον. Μικροί και μεγάλοι, είτε για καφέ είτε για παιχνίδι είτε για κοπάνα απο το μάθημα είτε λίγο πριν το φροντιστήριο, σκαστοί απ'την δουλειά και φοιτητες που αργήσανε να ξυπνήσουνε, όλοι πάνε στο μαγαζί. Άρα η επιλογή και του καλλιτέχνη αλλα (πολύ περισσότερο) του ιδιοκτήτη του μαγαζιού είναι ιδιαίτερα έξυπνη κι εμπορική. Εξάλλου, το Playhouse δεν ανακάλυψε σήμερα την τέχνη: εδω και καιρό βρίσκεται στο μαγαζί έργο του Σαμαρά απο την έκθεση Four Rooms που είχε γίνει στο υπόγειο Πατρόκλου και Μ.Αλεξάνδρου πάλι απο την Μάρθα Αρταπυρίδου.

3. Promotion - Promotion - Promotion

Καιρό πριν ξεκινήσει η έκθεση μπορούσαμε να βρούμε στο κατάστημα ενημερωτικά καρτ ποστάλ της εκθεσης όπου στην μια πλευρά υπήρχανε τέσσερα διαφορετικά έργα του καλλιτέχνη. Με αυτό τον τρόπο και η έκθεση έγινε γνωστή σε όσους πήρανε ή λάβανε τις κάρτες και δημιουργήθηκε μια "παιχνιδιάρικη" διάθεση με την δυνατότητα για συλλογή των τεσσάρων διαφορετικών καρτών. Ακόμα και το όνομα της έκθεσης (Playfields 2) είναι ένα έξυπνο λογοπαίγνιο με το όνομα του μαγαζιού αλλα και η μορφή του θυμίζει τίτλο παιχνιδιού! Σημαντικές ήτανε επίσης και οι δημοσιεύσεις στον τοπικό Τύπο, με κείμενα και φωτογραφίες να εμφανίζονται αρκετά συχνά τον τελευταίο μήνα.

4. Facebook

Καλώς ή κακώς, το Facebook είναι απο τις μεγαλύτερες μανίες τις εποχής μας. Στην Ελλάδα μόνο υπάρχουνε 710.000 διαφορετικά accounts και στην Λάρισα ειδικά είναι μερικές χιλιάδες απ'ολα αυτά. Το Playhouse έχει εδω και καιρό ενα facebook group το οποίο μάλιστα είναι και αρκετά ενημερωτικό: το καλοκαίρι μου ήρθε ένα ειδοποιητήριο μήνυμα πως το μαγαζί κλείνει για λίγες μέρες και πως αν θέλουμε μπορούμε να πάμε να επισκεφτούμε το ανάλογο μαγαζί στην Χαλκιδική (αν δεν κάνω λάθος). Για την έκθεση του Βασίλη Σινόπουλου δημιουργήθηκε μια εκδήλωση, προσκλήσεις σταλθήκανε σε όλα τα 628 μέλη του group και όλοι ενημερώθηκαν. Στην σελίδα της εκδήλωσης βλέπουμε φωτογραφίες έργων, πληροφορίες για το μαγαζί αλλα και κείμενο σχετικά με την έκθεση! Όλη αυτή η πρωτοβουλία στο Facebook είναι πολύ ελκυστική στον νέο κόσμο, στο κύριο target group του μαγαζιου αλλα και μια σημαντική ομάδα που είναι πολυ θετικό να επισκέπτεται εκθέσεις. Επίσης, επιτέλους κάποιος κατάλαβε την αξία του internet στην Λάρισα, πόσο πολυτιμο εργαλείο μπορεί να είναι όταν χρησιμοποιηθεί για τον σωστό λόγο και τον σωστό χρόνο! Πραγματικά συγχαρητήρια!

5. Το στήσιμο

Τα έργα της έκθεσης βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο το μαγαζί. Κυριως ειναι "ανάμεσα" στα παιχνίδια, στα σταντ που βρίσκονται τα κουτιά των παιχνιδιών αλλα και κρεμασμένα σε διάφορα μέρη στο βεραντάκι, πάνω απο την σκάλα και αλλού. Σημαντικό για το στήσιμο της έκθεσης είναι και ο τρόπος που τα ίδια τα έργα είναι ζωγραφισμένα: έντονα χρώματα, διάφορα μεγέθη και υφές. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον έντονο έγχρωμο διάκοσμο του μαγαζιού του ίδιου δημιουργούνε ένα πραγματικά υπέροχο σύνολο, ενιαίο και στ'αλήθεια ελκυστικό σε όποιον πάει να δει την έκθεση. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν έχουμε τα έργα τέχνης να κυριαρχούνε πάνω στον χώρο αλλα να αλληλοσυμπλέκονται, σε μια "πανδαισία χρωμάτων" και σχεδίων, άψογα οργανωμένη. Πολλά μπράβο για την ιδέα!

6. Θεωρητική στήριξη

Συχνά πυκνά βλέπουμε κάποιες εκθέσεις να συνοδεύονται απο ένα κείμενο, γραμμένο συνήθως απο κάποιον ιστορικό ή ψευτο-ιστορικό τέχνης, εν είδει curator. Αυτή την φορά η Μαρθα Αρταπυρίδου έγραψε ένα υπέροχο κείμενο που μοιάζει όχι με τον συνήθη πομπώδη εγκωμιαστικό λόγο των περισσοτέρων αλλα με έναν εσωτερικό διάλογο - προβληματισμό - αναζήτηση σχετικά με το νόημα του παιχνιδιού, τον τίτλο και την ουσία της έκθεσης και τον χώρο. Ένα κείμενο το οποίο ίσως είναι λίγο βαρύ για πολλούς που βαριούνται να διαβάσουνε πάνω απο 5 σειρές, ειδικά αν δεν περιλαμβάνει την λέξη "σκάνδαλο" αλλά έχει ουσία, δεν περιλαμβάνει ιδιαίτερες τεχνικές εκφράσεις, αποφεύγει πολλούς πολλούς χαρακτηρισμούς, δεν μιλάει σαν την Καλομοίρα ανακατευοντας ελληνικα με αγγλικά και λατινικά για να δείξει πως ξέρει εκφράσεις, φράσεις, ρήσεις και λοιπά και καταλήγει να δημιουργεί μια αίσθηση οικειότητας και περιέργειας ταυτόχρονα για την έκθεση και τον καλλιτέχνη. Ακριβώς ό,τι πρέπει να σε κάνει να αισθάνεσαι ένα δελτίο τύπου κι ενα θεωρητικό κείμενο για μια έκθεση. 

Γενικά δεν μπορώ να θυμηθώ εύκολα μια τόσο καλοστημένη έκθεση απο τόσες πλευρές. Δεν είναι τέλεια φυσικά, θα μπορούσε να υπήρχε ένας κατάλογος για τα έργα και ο τιμοκατάλογος θα μπορούσε να είναι κάτι περισσότερο απο ένα απλό Α4 με τις τιμές αλλά σε όλα τα υπόλοιπα θεωρώ πως η έκθεση είναι υποδειγματική. Πραγματικά, συγχαρητήρια σε Βασίλη Σινόπουλο, Μάρθα Αρταπυρίδου και Playhouse!

Η ιδιωτική λύση στον Πολιτισμό στην Ελλάδα.

Κακά τα ψέμματα, η Πολιτεία ειτε δεν μπορεί ειτε δεν θέλει να βοηθήσει τον Πολιτισμό. Ειδικά στην Ελλάδα, οι καιροι είναι και γίνονται ακόμα πιο χαλεποί για πολιτιστικές πρωτοβουλίες κι επεμβάσεις ουσίας. Οι επιχορηγήσεις και τα λεφτά που "πέφτουνε" στον πολιτισμό δεν μπορούνε να συντηρήσουνε μια σοβαρή πολιτιστική πολιτική κι ενδεχομένως έναν πολιτιστικό τουρισμό χωρις να ενισχύονται απο ιδιώτες. Οι ιδιώτες, μέσα απο χορηγίες αλλα και πρωτοβουλίες, ακόμα και στην Ελλάδα, μας δείχνουνε πόσο σημαντική μπορεί να ειναι η προσφορά τους. Μερικά παραδείγματα:

Το Μουσείο Μπενάκη

Ίσως το καλύτερο μουσείο στην Ελλάδα αυτη την στιγμή απο άποψη εκθεσιακών χώρων, εκθέσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, επικοινωνιακής πολιτικής και ουσίας στην Ελλάδα. Ένα απο τα μεγαλύτερα πολιτιστικά μας κοσμήματα που όλοι ελπίζουμε να συνεχίσει έτσι. 

http://www.benaki.gr/

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή

Ενα πραγματικά υπέροχο μουσείο στην Άνδρο που λειτουργεί χειμώνα καλοκαίρι, με ιστορικό σπουδαίων εκθέσεων

http://www.moca-andros.gr/gr/

Διάζωμα

Μια πρωτοβουλία ιδιωτών οι οποίοι έχουνε ως στόχο να αναδείξουνε έναν απο τους μεγαλύτερους πολιτιστικούς θησαυρούς στην Ελλάδα, τα αρχαία μας θέατρα σε όλη την χώρα. Η προσπάθεια στηριζεται σε ιδιωτικές προσφορές απο όποιον θέλει και μπορεί να βοηθήσει μέσω χορηγιών.

http://www.diazoma.gr/

Ιδρυμα Ωνάση - Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

Μετά τις διάσημες υποτροφίες του ιδρύματος, το 2010 αναμένεται να εγκαινιαστεί η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Και αυτες τις μέρες το ίδρυμα αγόρασε τον πίνακα του Δομηνικου Θεοτοκόπουλου "Η στέψη της Θεοτόκου" για αυτον ακριβώς τον χώρο, φέρνοντας στην Ελλάδα ένα απο τα σημαντικότερα έργα ενος απο τους σημαντικότερους ζωγράφους στην παγκόσμια Ιστορία της Τέχνης.

http://www.voiceofgreece.gr/omogeneiako-deltio/sto-idry-a-onasi-i-stepsi-tis-theotokou-tou-el-gkreko-eta-apo-di-oprasia.htm

Φωτογραφικές Συναντήσεις Κυθήρων

Μια απο τις μεγαλύτερες φωτογραφικές διοργανώσεις στην Ελλάδα γίνονται στα Κύθηρα, όπου για τέσσερις μέρες γίνεται σειρά εκθέσεων, ένα συνέδριο, ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων και πολλά άλλα ενδιαφέροντα και που αγκαλιάστηκε απο την τοπικη κοινωνία αλλα και την Πολιτεία τα τελευταια χρόνια

http://www.photokythera.com/index.html

Artfools

Μια απο τις πιο φιλόδοξες προσπάθειες στην Λάρισα. Ενα online περιοδικο τέχνης και πολιτισμού που διοργανώνει ενα φεστιβάλ μικρού μήκους με ταινίες που μπορεί να φτιάξει κανείς ακόμα και με το κινητό του τηλέφωνο!

http://www.artfools.gr/

Οι ιδιώτες στην Ελλάδα μπορούνε. Το θέμα ειναι να συνειδητοποιήσουνε πόσες δυνατότητες έχει ο πολιτισμός, ακόμα και πιθανά έσοδα αν γίνει με σωστό τρόπο και την σωστή στιγμή. Ας ελπίσουμε πως θα δούμε πολλά και υπεροχα πράγματα στο μέλλον...

Gaea LC: Η αρχή μιας νέας εποχής (;)

Πριν λίγες μερες άνοιξε το Gaea Lifestyle Center, εν μέσω αλαλαγμών για "τους ξένους που μας παιρνουνε τα λεφτά", για "Εβραίους που ηρθανε να βγάλουνε λεφτά", για "τσιφλίκι του Κοκκινούλη" και λοιπά γραφικά που όμοια τους έχουνε να ακουστουνε απο την εποχή που άνοιξε το Continent (τωρα Carrefour) κοντά στην Γιάννουλη. Φυσικά τα περισσότερα ακουστήκανε απο τους ανταγωνιστές του κέντρου, όπως τον Εμπορικό Σύλλογο Λάρισας. Προσωπικά δεν θα εκφέρω γνώμη για τα επιχειρήματα εναντίον του εμπορικού κέντρου, μερικά ίσως να έχουνε και βάση (όπως η περιβαλλοντικη και κυκλοφοριακή μελέτη), δεν το έχω ψάξει απο αυτή την πλευρά. 

Ωστόσο, αυτός που με ενδιαφέρει πιο πολύ ειναι πως το εμπορικό κέντρο διαθέτει δυο αίθουσες στον πρωτο όροφο τις οποίες και θα αφιερώνει σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις ζωγραφικής! Η κίνηση αυτή είχε ανακοινωθεί απο νωρίς και έμπρακτα φάνηκε το ενδιαφέρον τον ανθρώπων του εμπορικού κέντρου για την Τέχνη και τον πολιτισμό όταν, τον καιρό που χτιζότανε, ζητήσανε απο καλλιτέχνες της Λάρισας την άδεια να χρησιμοποιήσουνε έργα τους για να καλύψουνε τον τσίγκινο περιγυρο του εργοταξίου, προκειμένου να μην είναι απλά μια κακόγουστη, ως συνηθως, περιφραξη αλλά μια "εικαστική παρέμβαση". Η κίνηση αυτή δεν είχε προηγούμενο απ'οτι ξέρω στην Λάρισα, συνηθως έξω απο τα εργοτάξια κτιριων βλέπουμε διαφημισεις των αρχιτεκτόνων ή των εταιριών τους. Στην συνέχεια, είχαμε την πρωτοβουλία να βαφτεί ένα τρακτέρ απο καλλιτέχνες, μετατρέποντας το σε εργο τέχνης, συμβολίζοντας έτσι την σχέση τέχνης και αγροτιάς, μιας και το εμπορικό κέντρο έγινε μετα απο κίνηση της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (μια κίνηση αμφιβόλου καλλιτεχνικής αξίας αλλα τελος πάντων...). 

Και τώρα που άνοιξε, το Gaea Lifestyle Center είδαμε με τα μάτια μας να διαθέτει δυο αρκετά μεγάλες, αν και όχι τελείως έτοιμες, αίθουσες για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Στην μια έχουμε την εκθεση αποφοιτων του ΙΕΚ Βόλου και στην άλλη έχουμε την έκθεση κορυφαίων λαρισαίων δημιουργών. Μάλιστα, η έκθεση συνοδευεται και απο πολυ καλής ποιότητας καταλογο των συμμετεχόντων, με δείγμα της δουλειάς τους και βιογραφικό τους. Ειλικρινά θεωρώ πως αυτή η κίνηση ειναι απο τις πιο αισόδοξες στον τομέα της τέχνης στην Λάρισα εδώ και πολύ καιρό! Μπορεί η αιθουσα που φιλοξενειται η έκθεση να μην ειναι ολοκληρωμένη και οι ελλείψεις στον φωτισμό να ειναι πολλές, αλλα θετική είναι η θέληση τους να ανοίξει και η έκθεση την ίδια μέρα με τα εγκαίνια του κέντρου, συνδέοντας τα δυο γεγονότα! 

Η έκθεση ειναι πιστεύω μια απο τις πιο πλήρεις εικόνες της τέχνης στην Λάρισα όπως τώρα υπάρχει: απο τους κλασικούς και παλιους δημιουργούς, μέχρι και τους νεότερους, με πιο αφαιρετική ματιά, νεα εκφραστικά μέσα και προσανατολισμούς. Πέρα απο το περιεχόμενο, αν τηρηθεί η δεσμευση του κέντρου για εκθέσεις στον χώρο, θα προκειται για μια απο τις καλύτερες επενδύσεις στον χώρο της τέχνης στην Λάρισα: το κοινό θα έχει αιθουσες τέχνης δίπλα στα μαγαζιά που θα πηγαίνει για τα ψώνια ή τον καφέ του, θα ειναι ενταγμένη σε μια καθημερινή του ρουτίνα και θα είναι έτσι πιο ευκολα προσβάσιμη. Η ύπαρξη καταλόγου δε, δείχνει τον σεβασμό στους δημιουργούς και το έργο τους, αναγνωριζόντας την αναγκη υπαρξης καταλόγου σε μια έκθεση, μια πρακτική που στην πόλη μας απουσιάζει: αν εξαιρέσουμε την Πινακοθήκη και τους καταλόγους που ενίοτε δημιουργεί ή διαθέτει για εκθέσεις και τις πρωτοβουλίες καλλιτεχνών, κανένας άλλος καλλιτεχνικός φορέας ή γκαλερίστας στην Λάρισα δεν δημιουργεί και διαθέτει δωρεάν καταλογο για τον καλλιτέχνη ή την ομάδα καλλιτεχνων που εκτίθενται!

Η διαφορά του απο τις αιθουσες τέχνης που βρίσκονται διασπαρτες στο κέντρο της πόλης; οι αίθουσες τέχνης στο Gaea ειναι αναμεσα απο τα μαγαζιά, δεν παραγκωνιζονται σε γωνιές και τρύπες που χρειάζεται να βουλώσουνε, δίπλα απο το εμπορικό υπάρχει το καλλιτεχνικό. Δίνεται έτσι η ευκαιρία στον πελάτη ακόμα και να πεταχτεί στην αίθουσα αναμεσα στα ψώνια του. Ακομα κι αυτο, χρησιμο είναι, όσο η καθημερινότητα "διαπλέκεται" με την τέχνη και την αίθουσα τέχνης, τοσο καλύτερα. Αντί να ζητήσουμε απο τον λαρισαίο να πάει να "δει" Τέχνη, του την φέρνουμε δίπλα σε έναν χώρο που ήδη προτιμά, το εμπορικό κατάστημα ή το καφέ, διευκολύνοντας έτσι την προσβαση στην αιθουσα, το έργο και τον καλλιτέχνη.

Η νέα εποχή στην τέχνη θέλει τον ιδιωτικό φορέα πρωταγωνιστή. Θέλει τον επιχειρηματία να χορηγεί και να "έχει υπο την προστασία" του καλλιτέχνες, αίθουσες, υποτροφίες και καλλιτεχνικά δρώμενα. Να χορηγεί την Τέχνη για να έχει συναισθηματικά και οικονομικά (φυσικά) κέρδη. Στην Ελλάδα, μερικά απο τα σπουδαιότερα και αρτιότερα μουσεια ειναι απο ιδιωτικη πρωτοβουλία: Γουλανδρή, Μπενάκη κ.α. Το κράτος και η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν θέλει ή δεν μπορεί. Το "βάρος" πέφτει στον ιδιώτη και την ιδιωτική πρωτοβουλία. Προκειται ίσως για μια επαναφορά του θεσμού του μαικήνα; Ίσως. Στην Ελλάδα ειδικα όμως, μπορούμε να το δούμε σαν μια ευκαιρια για αναβίωση του θεσμού των "χορηγιων", όπως αυτές ισχύανε στην Αθήνα. Η χρυση λέξη ειναι η "ευκαιρια": με την χορηγια και την ιδιωτική πρωτοβουλία στην τέχνη, καλυπτουμε ένα σημαντικό κενό που αφήνει ή που δεν μπορεί να καλύψει οικονομικά η Πολιτεία. Δεν με απασχολεί η δικαιολογία της "κηδεμονιας της τέχνης απο ιδιώτες", θα πάρει παρα πολυ καιρό για να μπορεί η Πολιτεία να καλύψει το κενό στην καλλιτεχνική προωθηση. Ο ιδιώτης όμως, με την συνδρομη εξειδικευμένου προσωπικού, μπορεί να καλύψει αυτό το κενό με τέτοιο τρόπο ώστε να έχει και ο ίδιος κέρδος, ας μην ξεχνάμε οτι ουσιαστικά προκειται για οικονομική συναλλαγή έστω κι αν απο αυτή θέλουμε να κερδίσει η Τέχνη.

Πού πάνε τα μουσεία; οεο;

Κοιτάζοντας τις κυριακάτικες αθηναϊκές εφημερίδες  των τελευταιων εβδομάδων, βλέπουμε να τις απασχολούνε συχνα το θεμα των μουσειων. Ίσως εξαιτιας της εναρξης λειτουργίας του Νεου Μουσειου Ακροπολης την Ανοιξη του 2009, δεν ξερω. Ο λόγος ωστόσο που ασχολούνται δεν ειναι και ο πιο χαρουμενος. Στο προηγουμενο ποστ μου εδωσα τρια λινκς για το ιδιο θεμα. Διαβαζοντας στον Ελευθερο Τυπο της προηγουμενης Κυριακης και την Καθημερινη αυτης της Κυριακης ομως βλεπουμε οτι ο προβληματισμος συνεχιζεται. Και λογικο είναι.

Πέρα απ τον προβληματισμο για το αν θα ειναι ΝΠΔΔ το Νεο Μουσειο Ακροπολης, το θεμα των τελευταιων και των επομενων χρόνων ειναι η οικονομικη στηριξη και βιωσιμοτητα των μουσειων στην Ελλάδα. Και προφανως, με τοσο χαμηλά εως καθόλου εσοδα, κανεις οργανισμός δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικος, ειτε σε εθνικο ειτε σε διεθνες επιπεδο. Για την ακριβεια, κινδυνευει σοβαρα με κλεισιμο ή με σοβαρη υποβάθμιση ή ακομα ακόμα και με απώλεια αντικειμένων ένα μουσειο (στο Βρετανικο Μουσειο υπήρξανε απωλειες εκθεμάτων οταν οι φύλακες δεν πληρωνοτανε οσο έπρεπε...)  που έχει τόσο μικρές απωλειες. Αρα, το ζητουμενο ειναι να καταλάβουμε πως το Μουσειο πλέον ειναι ΚΑΙ επιχειρηση, όσο κι αν εχει δαιμονοποιηθεί η λέξη. Και ειναι επιχειρηση γιατι λειτουργεί με κέρδη, κόστη, μισθους, χρηματοδοτησεις, συντηρησεις και χιλια δυο άλλα. Μονο ένα οικονομικα υγιες μουσειο μπορεί να διοργανώσει και να φιλοξενησει εκδηλώσεις και εκθέσεις που θέλει. 

Δεδομένου οτι το κύριο εσοδο στα περισσοτερα ελληνικα μουσεια ειναι το εισιτηριο και μετά το πωλητηριο, αυτο που ευκολα καταλαβαινουμε βλέποντας την πτώση επισκεψιμοτητας ειναι πως θα υπάρχει και μια πτωση εσόδων. Αν δουμε σοβαρά την πτωση της επισκεψιμοτητας θα καταλάβουμε ενα πράγμα: το γεγονος πως ο Έλληνας δεν παει στο μουσειο οδηγεί στην υποβάθμιση και την πιθανη κατάργηση του Μουσειου! Μονοδρομος λοιπόν για την συνεχεια ζωής ενος μουσειου ειναι η προσελκυση του κοινού. Οι τεχνικες ειναι λίγο πολυ γνωστές. Άγνωστο ειναι το κατα πόσο θέλουνε να προσπαθησουνε αυτοι που πρέπει και πόσο θα τολμήσουνε να κυνηγησουνε πρακτικες και τακτικες άλλων μουσειων της Ευρώπης. Φυσικα, κανεις λογικος δεν μπορει να προτεινει την λυση του Βρετανικου Μουσειου που καταργεί το εισιτηριο για τις μονιμες εκθέσεις. Το εισιτηριο ειναι όμως ενα κρισιμο θέμα. Η τιμη του, αυτα που περιλαμβάνει και η "διαδρομη" (φυσικη και νοητικη) για να φτάσει κανεις στο εισιτηριο αλλα και για να ξαναρθει ειναι το μεγάλο θέμα...